[BFS-Depara] N-Acetylcystein là giải pháp điều trị ngộ độc do Paracetamol hiệu quả

Ngộ độc paracetamol có thể gây viêm dạ dày ruột trong vòng vài giờ và gây độc cho gan từ 1 đến 3 ngày sau khi uống. Mức độ nghiêm trọng của nhiễm độc gan sau khi dùng quá liều cấp tính duy nhất được dự đoán bằng nồng độ paracetamol trong huyết thanh. Điều trị ngộ độc paracetamol bằng N – acetylcysteine ​​để ngăn ngừa hoặc giảm thiểu độc tính với gan.

Ngộ độc paracetamol là gì? 

Paracetamol (acetaminophen, N-acetyl-para-aminophenol hoặc APAP) là một loại thuốc chống viêm không steroid (NSAID), có cơ chế hoạt động khác với các NSAIDs. Cơ chế của nó vẫn chưa được hiểu rõ, nhưng thuốc có thể ức chế men cyclooxygenase (COX) trong não một cách có chọn lọc, cho tác dụng hạ sốt và giảm đau.

Thuốc cũng có thể ức chế tổng hợp prostaglandin trong hệ thần kinh trung ương (CNS). Bên cạnh đó, paracetamol cũng tác động trực tiếp lên vùng dưới đồi tạo ra tác dụng hạ sốt.

Paracetamol có trong hơn 100 sản phẩm bán không cần đơn, bao gồm nhiều chế phẩm dành cho trẻ em ở dạng lỏng, viên nén, viên nang, chế phẩm trị ho và cảm lạnh. Bên cạnh đó, nhiều loại thuốc kê đơn cũng chứa paracetamol. Do đó, quá liều paracetamol là phổ biến.

Liều paracetamol tối đa hằng ngày (theo FDA):

  • Người lớn: 3 g/ngày, không quá 650 mg mỗi 6 giờ (nếu cần). 
  • Trẻ em dưới 12 tuổi và/hoặc dưới 50 kg cân nặng: 75 mg/kg/ngày, với liều khuyến cáo 10 đến 15 mg/kg mỗi 4 đến 6 giờ khi cần thiết và không quá 5 liều mỗi 24 giờ.

Do sự khác biệt về hấp thu, liều lượng thuốc đặt trực tràng tính trên trọng lượng cho trẻ em cao hơn, trong khoảng 15 đến 20 mg/kg mỗi liều, sử dụng cùng khoảng thời gian như đối với paracetamol uống.

Liều paracetamol gây ngộ độc cấp tính:

  • Người lớn: 7,5 đến 10 g/lần.
  • Trẻ em: 150 mg/kg/lần.

Ở trẻ khỏe mạnh từ 1 đến 6 tuổi, ngưỡng này có thể tăng lên 200 mg/kg/lần. Trẻ em trong độ tuổi này ít bị nhiễm độc gan do ngộ độc paracetamol cấp tính. Sự khác biệt về chuyển hóa thuốc ở nhóm tuổi này và khối lượng gan tương đối lớn hơn (tức là tỷ lệ trọng lượng cơ quan trên tổng trọng lượng cơ thể) có thể đóng vai trò trong việc giải độc và loại bỏ NAPQI hiệu quả hơn.

Liều paracetamol gây ngộ độc mãn tính: Uống paracetamol > 4 g/ngày trong nhiều ngày có thể gây ngộ độc mãn tính.

Giai đoạnThời gianLâm sàng và cận lâm sàng
I0 – 24 giờChán ăn, buồn nôn, nôn mửa
II24 – 72 giờĐau bụng hạ sườn phải (thường gặp)AST, ALT, và nếu ngộ độc nghiêm trọng, bilirubin và PT (thường là INR) đôi khi tăng cao
III72 – 96 giờNôn mửa và các triệu chứng của suy ganTăng mức AST, ALT, bilirubin và INRĐôi khi suy thận và viêm tụy
IV> 5 ngàyGiải độc gan hoặc tiến triển thành suy đa tạng (đôi khi gây tử vong)
Các giai đoạn ngộ độc paracetamol cấp tính:

AST = aspartate aminotransferase; ALT = alanin aminotransferase; INR = tỷ lệ chuẩn hóa quốc tế; PT = thời gian prothrombin.

Những dấu hiệu và triệu chứng của ngộ độc paracetamol

Ngộ độc nhẹ có thể không gây ra triệu chứng và khi có triệu chứng ngộ độc paracetamol cấp tính thường nhẹ cho đến ≥ 48 giờ sau khi uống.

Các triệu chứng xảy ra theo 4 giai đoạn, bao gồm chán ăn, buồn nôn, nôn và đau bụng trên bên phải. Có thể xảy ra suy thận và viêm tụy, đôi khi không có suy gan. Sau 5 ngày, tình trạng nhiễm độc gan tự khỏi hoặc tiến triển thành suy đa tạng, gây tử vong.

Nguyên nhân dẫn đến ngộ độc paracetamol

Chất chuyển hóa độc hại chính của paracetamol là N-acetyl-p-benzoquinone imine (NAPQI), được sản xuất bởi hệ thống enzyme cytochrome P-450 của gan; glutathione dự trữ trong gan giải độc chất chuyển hóa này.

Quá liều cấp tính làm cạn kiệt dự trữ glutathione trong gan. Kết quả là tích tụ NAPQI, gây hoại tử tế bào gan và có thể gây hại cho các cơ quan khác (ví dụ: Thận, tuyến tụy).

Về mặt lý thuyết, bệnh gan do rượu hoặc thiếu dinh dưỡng có thể làm tăng nguy cơ nhiễm độc vì điều hòa trước men gan có thể làm tăng sự hình thành NAPQI và do thiếu dinh dưỡng (cũng phổ biến ở những người nghiện rượu) làm giảm dự trữ glutathione ở gan. Tuy nhiên, liều điều trị của paracetamol cho bệnh nhân nghiện rượu không gây tổn thương gan.

N-Acetylcystein là phương pháp điều trị ngộ độc paracetamol hiệu quả

Ngộ độc paracetamol cấp tính

  • Uống hoặc tiêm truyền N-acetylcysteine;
  • Có thể dùng than hoạt nếu paracetamol vẫn còn trong đường tiêu hóa (GI).

N-acetylcysteine ​​là thuốc giải độc cho ngộ độc paracetamol. Thuốc này là một tiền chất của glutathione làm giảm độc tính của paracetamol bằng cách tăng dự trữ glutathione ở gan và có thể thông qua các cơ chế khác. Nó giúp ngăn ngừa nhiễm độc gan bằng cách bất hoạt chất chuyển hóa paracetamol độc hại NAPQI (N-acetyl- p-benzoquinone imine) trước khi nó có thể làm tổn thương tế bào gan. Tuy nhiên, thuốc không đảo ngược sự phá hủy các tế bào gan đã xảy ra.

Đối với ngộ độc cấp tính, chỉ định N-acetylcysteine nếu xét thấy có khả năng gây độc cho gan dựa trên liều paracetamol đã dùng hoặc nồng độ trong huyết thanh. Thuốc có hiệu quả nhất nếu được dùng trong vòng 8 giờ sau khi uống paracetamol. Sau 24 giờ, lợi ích của thuốc giải độc chưa được chứng minh, nhưng vẫn nên chỉ định. Nếu mức độ độc tính không chắc chắn, nên dùng N-acetylcysteine cho đến khi loại trừ được độc tính.

N-acetylcysteine ​​tiêm tĩnh mạch hoặc uống có hiệu quả như nhau. 

  1. Truyền tĩnh mạch liên tục với liều nạp 150 mg/kg pha với 200mL 5% D/W trong 15 phút, sau đó là liều duy trì 50 mg/kg trong 500mL 5% D/W trong 4 giờ, sau đó 100 mg/kg trong 1000mL D/W 5% trong hơn 16 giờ. Đối với trẻ em, điều chỉnh liều lượng để giảm tổng thể tích chất lỏng truyền vào.
  2. Liều nạp N-acetylcysteine qua đường uống là 140 mg/kg. Tiếp theo là 17 liều bổ sung 70 mg/kg mỗi 4 giờ. Acetylcysteine ​​uống có vị khó chịu và có thể gây nôn dù được pha loãng với tỷ lệ 1: 4 trong đồ uống có ga hoặc nước trái cây.
  3. Nếu bị nôn, có thể dùng thuốc chống nôn. Nếu bệnh nhân nôn trong vòng 1 giờ sau khi dùng một liều, lặp lại liều đó. Tuy nhiên, nếu nôn mửa kéo dài cần hạn chế sử dụng đường uống. Các phản ứng dị ứng là bất thường, có thể xảy ra khi uống và tiêm tĩnh mạch.

Điều trị tích cực suy gan. Bệnh nhân bị suy gan tối cấp có thể phải ghép gan.

Khi dùng quá liều lượng lớn paracetamol, bệnh nhân uống > 50 gam paracetamol có thể bị nhiễm toan chuyển hóa nghiêm trọng, hôn mê và tăng đường huyết trong vòng 4 giờ sau khi uống. Cơ chế chưa được xác định. Điều trị bằng cách truyền liên tục N-acetylcysteine ​​cho đến khi không phát hiện thấy paracetamol trong huyết thanh. Có nhiều trường hợp đã được điều trị ngộ độc paracetamol thành công bằng thẩm tách máu ngắt quãng và thẩm tách máu tĩnh mạch liên tục. Nên tham khảo ý kiến ​​của trung tâm kiểm soát chất độc hoặc bác sĩ chuyên khoa chống độc.

Ngộ độc paracetamol mãn tính

Vai trò của N-acetylcysteine ​​trong điều trị ngộ độc paracetamol mãn tính hoặc trong trường hợp nhiễm độc gan cấp tính vẫn chưa xác định rõ ràng. Về mặt lý thuyết, thuốc giải độc có thể có một số lợi ích nếu được sử dụng > 24 giờ sau khi uống nếu còn tồn tại paracetamol (chưa chuyển hóa). Cách điều trị sau đây chưa được chứng minh hiệu quả nhưng có thể sử dụng:

Nếu nghi ngờ gây độc cho gan (nồng độ aspartate aminotransferase (AST) và alanin aminotransferase (ALT) bình thường và nồng độ paracetamol ban đầu tăng), dùng liều nạp N-acetylcysteine ​140 mg/kg đường uống và 70 mg/kg đường uống mỗi 4 giờ trong 24 giờ đầu tiên. Nếu nồng độ AST và ALT lặp lại (sau 24 giờ) bình thường thì ngừng sử dụng N-acetylcysteine; nếu tần suất lặp lại cao, đo nồng độ paracetamol hàng ngày và tiếp tục dùng N-acetylcysteine ​cho đến khi nồng độ bình thường.

Nếu có khả năng nhiễm độc gan (đặc biệt nếu nồng độ AST và ALT ban đầu cao), chỉ định N-acetylcysteine ​​với liều nạp như trên, sau đó truyền 70 mg/kg cứ 4 giờ một lần đến khi đủ 17 liều.

Các yếu tố tiên lượng tương tự như trong ngộ độc paracetamol cấp tính.

BFS – Depara – Dung dịch đậm đặc pha tiêm truyền N-acetylcystein 2g/10ml là sản phẩm có HÀM LƯỢNG LỚN NHẤT trên thị trường hiện nay, được phân phối độc quyền bởi công ty TNHH Dược phẩm Hoàng Hải. Sản phẩm đã được nghiên cứu lâm sàng và khuyến cáo sử dụng rộng rãi, hiện đang tin dùng ở rất nhiều bệnh viện lớn từ Bắc vào Nam

One thought on “[BFS-Depara] N-Acetylcystein là giải pháp điều trị ngộ độc do Paracetamol hiệu quả

  1. Pingback: Thuốc BFS-Depara N-Acetylcystein là gì? - Cập Nhập Điều Trị

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Developed by Tiepthitute
Chat với chúng tôi qua Zalo
Gọi ngay
Developed by Tiepthitute