[TREETON] Cải thiện bệnh đa dây thần kinh do docetaxel/cisplatin gây ra bằng Treeton (axit α-lipoic)

Docetaxel là gì?

Docetaxel đang được coi là một trong những loại thuốc chống ung thư quan trọng nhất hiện nay. Đây là một chất bán tổng hợp có nguồn gốc từ baccatin III, một chất được chiết xuất từ cây Taxus baccata (còn được biết đến là thanh tùng châu Âu). Docetaxel ức chế sự nhân lên và gây chết tế bào ung thư. Docetaxel đã cho thấy hiệu quả chống ung thư đáng kể trong ung thư phổi, khối u ở đầu cổ và ung thư vú.

Ngoài ức chế tủy xương (giảm bạch cầu), phản ứng quá mẫn và giữ nước, một phản ứng có hại đáng lưu ý liên quan đến việc sử dụng docetaxel là nhiễm độc thần kinh tích lũy, chủ yếu là dây thần kinh cảm giác. Khi kết hợp với các thuốc gây độc thần kinh khác, chẳng hạn như cisplatin, tác dụng bất lợi này có thể làm giới hạn liều dùng của thuốc và gây ảnh hưởng đến quá trình hóa trị liệu ung thư theo đợt. 

Bệnh lý thần kinh do Taxane gây ra có xu hướng xảy ra sớm trong quá trình điều trị và có thể cải thiện sau khi ngừng điều trị; trong khi đó, bệnh thần kinh do cisplatin gây ra có xu hướng phát triển sau một liều tích lũy lớn và thường nặng hơn trong những tháng đầu tiên sau khi ngừng điều trị [3]. 

Axit alpha-lipoic, hay còn gọi là axit thiotic (Treeton®, Ukraine), đã được chứng minh là có hiệu quả trong cả bệnh lý thần kinh soma và thần kinh tự chủ ở bệnh tiểu đường. Cơ chế điều trị của hoạt chất này thông qua hoạt động bình thường hóa lưu lượng máu nội mô, giảm stress oxy hóa và cải thiện rối loạn chức năng mạch máu.

Trong một thử nghiệm lâm sàng có đối chứng với giả dược ở những bệnh nhân mắc bệnh thần kinh do tiểu đường, nhóm nghiên cứu đã quan sát thấy sự giảm đáng kể các triệu chứng bệnh lý thần kinh ở những bệnh nhân dùng axit α-lipoic. Dưới đây, chúng tôi sẽ tóm tắt thông tin về một nghiên cứu được công bố năm 2003 tại châu Âu, được thực hiện nhằm làm rõ tiềm năng điều trị của axit α-lipoic trong bệnh lý thần kinh ngoại biên liên quan đến docetaxel/cisplatin (PNP).

Nghiên cứu điều trị

Nghiên cứu được tiến hành trên tổng số 14 bệnh nhân dùng docetaxel 50 mg/m² kết hợp với cisplatin 50 mg/m² mỗi 2 tuần, với ít nhất một triệu chứng dị cảm, khó tiêu hoặc đau, bao gồm cả cảm giác nóng rát. Các triệu chứng thần kinh được đánh giá trên tất cả các bệnh nhân trước mỗi lần dùng thuốc gây độc tế bào (theo hệ thống phân loại của Tổ chức Y tế Thế giới).

Tất cả các bệnh nhân bị PNP độ 2 (dị cảm nặng và/hoặc suy nhược nhẹ) hoặc độ 3 (dị cảm khó chữa và/hoặc mất vận động rõ rệt) trong hoặc sau khi hóa trị liệu kết hợp docetaxel/cisplatin đều được chỉ định dùng axit α-lipoic theo phác đồ: 600mg truyền tĩnh mạch/lần x 1 lần/tuần trong 3–5 tuần, sau đó uống 1800 mg/ngày chia 3 lần cho đến khi hồi phục hoàn toàn các triệu chứng thần kinh (tối đa 6 tháng). Sau trung bình 8 đợt hóa trị (khoảng 6–12) và liều docetaxel tích lũy trung bình là 400 mg/m², có 14 bệnh nhân bị PNP, trong đó có 10 bệnh nhân PNP độ 2 và 4 bệnh nhân PNP độ 3

Điều trị bằng axit α-lipoic giúp cải thiện các triệu chứng thần kinh ở 6 bệnh nhân PNP độ 2 và 2 bệnh nhân PNP độ 3. Thời gian trung bình để nhận thấy hiệu quả điều trị là 4 tuần (khoảng 3–12 tuần) và thời gian điều trị trung bình bằng axit α-lipoic là 2 tháng. Ngoài đau dạ dày mức độ trung bình ở 2 bệnh nhân và  chứng buồn nôn, axit α-lipoic không gây ra bất kỳ phản ứng bất lợi nào khác. Đồng thời, cũng không thể loại trừ khả năng các tác dụng phụ kể trên là do thuốc điều trị ung thư gây ra.

Như vậy, dữ liệu của nghiên cứu cho thấy axit α-lipoic sử dụng theo phac đồ trên có thể chống lại PNP liên quan đến docetaxel.